Onlangs spraken we onze dorpsgenoot Dorien Stoop. Dorien studeert in Breda aan de University of Applied Sciences (BUas) en wordt voorbereid op een internationale carrière.
Dorien (nu tweedejaars student) vertelde over een opdracht in haar eerste jaar voor het vak Professionele Communicatie Vaardigheden. Tijdens elk academisch schooljaar schrijven de eerstejaars studenten een verslag en de 16 beste verslagen worden online gepubliceerd. Dorien staat met haar artikel “Terheijden energieneutraal in 2025, haalbaar of niet?” op nummer 1!
Dorien, hartstikke leuk dat je over Traais Energie Collectief hebt geschreven en gefeliciteerd met de nummer 1 positie!
Ben je benieuwd naar het verslag? Je vindt het artikel op de website van BUas: https://bit.ly/3AeslYm. We hebben het volledige artikel ook hieronder geplaatst.
Terheijden energieneutraal in 2025, haalbaar of niet?
Dit artikel is geschreven door Dorien Stoop als onderdeel van het vak Professionele en Communicatieve Vaardigheden tijdens academisch jaar 2020 – 2021
In 2050 moet Nederland duurzaam en CO2 energieneutraal zijn, dit is belangrijk om klimaatverandering tegen te gaan. Sommige gemeenten stellen een andere termijn om energieneutraal te worden, zo ook de Gemeente Drimmelen, die in 2040 energieneutraal wil zijn. Maar in het bijzonder het dorpje Terheijden, waar het Traais Energie Collectief als doel heeft het gehele dorp van lokaal opgewekte duurzame energie te voorzien in 2025. (Rijksoverheid 2020)
Wat is het Traais Energie Collectief?
Het Traais Energie Collectief is een coöperatie die is opgericht door oud-Terheijdenaar Pim de Ridder. Het Traais Energie Collectief, afgekort TEC, gaat door middel van het opzetten van projecten duurzame, lokale energie opwekken om het dorp Terheijden te voorzien. Terheijden is onderdeel van de Gemeente Drimmelen en telde op 1 januari 2020 6.261 inwoners. (Gemeente Drimmelen, 2020)
De maatregelen van TEC zijn nodig om klimaatverandering tegen te gaan. De mens is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde, er wordt veel CO2 uitgestoten bij het verbranden van fossiele brandstoffen, die bijvoorbeeld gebruikt worden om huizen te verwarmen. De overheid kan de energietransitie niet alleen behalen, hiervoor is de hulp nodig van anderen. TEC is een organisatie die onafhankelijk is van grote energiebedrijven, zo kunnen ze ervoor zorgen dat Terheijden volledig energieneutraal wordt op korte termijn. (Traais Energie Collectief, 2020)
Hoe gaan de doelen van TEC behaald worden?
Op verschillende plekken in en om het dorp Terheijden heeft TEC projecten om duurzame energie op te wekken. Er wordt gebruik gemaakt van diversen bronnen om de energie mee op te wekken, zoals wind, zon en water. De verschillende projecten die in Terheijden door TEC worden uitgevoerd worden hieronder benoemd.
Ten eerste is er via de Provincie Noord-Brabant een windmolen toegekend aan TEC. Deze windmolen gaat aan de rand van het dorp geplaatst worden en kan voor 2.800 huishoudens duurzame energie opwekken. Dit is genoeg energie om het gehele dorp, dat zo’n 2.700 huishoudens telt, te voorzien van groene stroom. (Gemeente Drimmelen, 2020)
Ten tweede komen er op verschillende daken van gebouwen in Terheijden zonnepanelen om door middel van zonne-energie groene stroom op te wekken. Hiervoor gaan woningen gebruikt worden, maar ook openbare gebouwen zoals scholen en verenigingsgebouwen. Daarnaast zal er een zonnepark gerealiseerd gaan worden, met 30.000 zonnepanelen. Met dit zonnepark zal er voor zo’n 3.000 huishoudens duurzame energie opgewekt worden. Een deel van deze energie zal omgezet gaan worden in warmte. (Traais Energie Collectief, 2020)
Een ander belangrijk project van TEC is het warmtenetwerk in het centrum van het dorp. Tijdens de herinrichting van centrum Terheijden die in 2020 plaatsvond, is in een deel van het dorp een warmtenetwerk aangelegd onder de grond. In 2025 zullen alle huishoudens uit het dorp aangesloten zijn op het warmtenetwerk, waardoor de woningen geen gas meer nodig zullen hebben. Dit warmtenetwerk gaat onder andere door geothermie voorzien worden van warmte. Naar de bodem van het dorp wordt onderzoek gedaan, omdat er onder de grond warm water ligt. Door het omhoog pompen van dit water en het brengen naar een warmtenetwerk, hoeft er geen gas meer gebruikt te worden.
Tot slot een project waarbij rivier de Mark een grote rol speelt. Deze rivier stroomt langs Terheijden en gaat in de toekomst door TEC gebruikt worden om energie op te wekken. Hier kunnen ze energie opwekken door de warmte van het oppervlaktewater en door het gebruik van stromingsenergie.
Betrokkenheid van de bewoners
Verder wordt er door TEC in Terheijden een historische boerderij ingericht als ‘energiebrouwerij’. Het gebouw krijgt een openbaar karakter, toegankelijk voor alle geïnteresseerden. De boerderij gaat gebruikt worden voor meerdere functies. Zo komen de stroomkabel van het zonnepark en de windmolen straks samen in de boerderij uit. Maar ook gaat de boerderij gebruikt worden als ontmoetingsplek voor bewoners.
Wat er zo bijzonder is aan de projecten van het Traais Energie Collectief is de betrokkenheid van de bewoners. De projecten van TEC worden voor en door het dorp uitgevoerd. Inmiddels zijn ongeveer 600 bewoners van Terheijden lid van TEC, zo’n tien procent van de bewoners. Alle leden hebben tijdens de vergadering spreekrecht en kunnen met ideeën komen, zo worden de inwoners bij de projecten betrokken. (Gerard, 2020)
Wat is de zon- en de keerzijde?
De maatregelen van TEC hebben verschillende positieve aspecten. Ten eerste gaat het collectief ervoor zorgen dat het hele dorp voorzien kan worden van duurzame, lokaal opgewekte energie. Dit is belangrijk om in de toekomst te voldoen aan de energietransitie. Daarnaast is het een coöperatie voor en door de burgers van het dorp, dit zorgt voor sociaal-maatschappelijke betrokkenheid tussen burgers. Ten derde worden er diverse duurzame bronnen gebruikt om duurzame energie op te gaan wekken, hierdoor is er een grotere kans om de doelen te behalen. Verder wordt er kennis opgedaan voordat de warmtevisie, die uitkomt in 2022, er is. Zo kan TEC later met nieuwe informatie en technieken ook andere gebieden adviseren door ervaringen. Ten slotte is TEC eigenaar van de projecten, hierdoor hebben de leden zeggenschap over de energie. De opbrengst blijft in Terheijden en er kan door TEC bepaald worden wat er met de energie wordt gedaan. Met de winst wil TEC naast energievoorziening, ook voor goede sociale voorzieningen in het dorp zorgen.
Aan de andere kant zijn er helaas tegenvallers die voor negatieve aspecten kunnen zorgen. Ten eerste is er sprake van horizonvervuiling, op een weiland dat voorheen leeg was, komen de panelen te liggen voor het zonneveld. Verder wordt er een windmolen geplaatst die ook de landschappelijke kwaliteit aantast. Ten tweede kunnen door bezwaren de projecten langer duren waardoor de planning niet behaald wordt. Daarnaast wordt er veel gebruik gemaakt van nieuwe technieken bij de projecten van TEC. Dit kan bij bijvoorbeeld investeerders onzekerheden opleveren waardoor het lastig is om financiering te vinden. Tot slot kost het warmtenet veel ruimte onder de grond, terwijl er ook ruimte over moet blijven voor het riool en andere leidingen. De wegen zullen voor een deel moeten worden opengebroken in het dorp, dit kan voor verkeersproblemen en ergernis bij de bewoners gaan zorgen. Ook bij technische aanpassingen of gebreken zou de weg moeten worden opengebroken.
Haalbaar?
Samengevat gaat het Traais Energie Collectief in Terheijden lokaal duurzame energie opwekken, waarmee het hele dorp voorzien kan worden. Dit door middel van water, wind, zon en warmte -projecten. De bewoners uit Terheijden staan centraal en worden nauw betrokken bij de projecten van TEC. TEC heeft ambitieuze plannen en veel projecten staan pas aan het begin, er moet dus nog veel gebeuren voor 2025. Het dorp en het Traais Energie Collectief hebben er vertrouwen in dat de doelen behaald gaan worden zodat Terheijden in 2025 energieneutraal zal zijn met lokaal opgewekte energie.
Bibliografie
Gemeente Drimmelen. (2020). Drimmelen in cijfers. Opgehaald van Gemeente Drimmelen: https://drimmelen.nl/drimmelen-cijfers
Gerard, B. (2020, Juli 23). TEC wil energieneutraal Terheijden – wat betekent dat? Opgehaald van BMJ. Gerard: https://www.bjmgerard.nl/?p=13225
Rijksoverheid. (2020). Klimaatverandering en gevolgen. Opgehaald van Rijksoverheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/klimaatverandering/gevolgen-klimaatverandering
Traais Energie Collectief. (2020). Energiepuzzel Terheijden. Opgehaald van Traais Energie Collectief: https://traaisenergiecollectief.nl/nieuws/goede-kansen-voor-warmtenet/attachment/energiepuzzel-terheijden/
Traais Energie Collectief. (2020). Traais Energie Collectief. Opgehaald van Traais Energie Collectief: https://traaisenergiecollectief.nl/collectief/
Traais Energie Collectief. (2020). Zonnepark de Bergen. Opgehaald van Traais Energie Collectief: https://traaisenergiecollectief.nl/projecten/zonnepark-de-bergen/